Τι είναι η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ);

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ – COPD), είναι αναμφίβολα ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα υγείας της σύγχρονης εποχής. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος, πρέπει να πούμε πως πρόκειται για την τέταρτη αιτία θανάτου στις ΗΠΑ, ενώ προβλέπεται να σκαρφαλώσει στην τρίτη θέση μέσα στα επόμενα τέσσερα με πέντε χρόνια. Και στην Ελλάδα, οι στατιστικές δείχνουν ότι το 8,5% του πληθυσμού πάσχει από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), δηλαδή περίπου 600.000 συμπολίτες μας. Το πιο σημαντικό στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, είναι πως περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς, δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από τη νόσο, αγνοώντας επίσης την επικινδυνότητά της. Παρόλα αυτά, η ενημέρωση των πολιτών είναι ολοένα και πιο σημαντική τα τελευταία χρόνια καθώς επιστημονικοί φορείς και φορείς δημόσιας υγείας έχουν δώσει μεγάλη έμφαση στην ευαισθητοποίηση του κοινού και την έγκαιρη διάγνωση.

Ως Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), ονομάζουμε την χρόνια πάθηση των πνευμόνων που προκαλείται από την στένωση των αεραγωγών και την καταστροφή του πνευμονικού ιστού. Σε αντίθεση με το άσθμα (του οποίου ο ορισμός εμπεριέχει την αναστρεψιμότητα της απόφραξης των αεραγωγών), η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), αποτελεί μια μόνιμη ή μερικώς αναστρέψιμη κατάσταση. Είναι μάλιστα ιδιαίτερα δύσκολο να προσδιοριστεί μερικές φορές η πραγματική συχνότητα της ΧΑΠ, και αυτό γιατί πολλοί ασθενείς με ήπια νόσο, δεν συμβουλεύονται τον γιατρό τους, αγνοώντας ακόμα και την ύπαρξη του προβλήματος.

 

Όταν πάθουμε ΧΑΠ τότε:

• Οι βρόγχοι στενεύουν λόγω αύξησης του πάχους του τοιχώματος τους και την αυξημένη παραγωγή φλέματος.
• Οι κυψελίδες δεν αδειάζουν τον αέρα που έχουν μέσα τους και έτσι ο ασθενής αισθάνεται φουσκωμένος.

 

Ποιοι είναι οι κυριότεροι λόγοι που παθαίνουμε ΧΑΠ;

• Το κάπνισμα είναι η κυριότερη αιτία της ΧΑΠ.
• Επίσης άνθρωποι που στα σπίτια τους έχουν βλαβερούς καπνούς και σκόνη (μαγκάλι, τζάκι) χωρίς καλό εξαερισμό εμφανίζουν συχνά την πάθηση.
• Τέλος άνθρωποι που δουλεύουν σε περιβάλλον με συνθήκες επιβαρυμένες σε καπνό και σκόνη (ορυχεία).

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της ΧΑΠ;

Τα συμπτώματα της ΧΑΠ είναι πολλαπλά. Τα κυριότερα είναι:

• Βήχας επίμονος για παραπάνω από έναν μηνά τον χρόνο και κυρίως πρωινές ώρες.
• Αύξηση της παραγωγής του φλέματος.
• Δυσκολία στην αναπνοή κατά την κόπωση και σταδιακά και στην ηρεμία.

 

Πολλοί ασθενείς επισκέπτονται τον ειδικό μόνο όταν αρχίσουν να αισθάνονται δύσπνοια αγνοώντας τον χρόνιο βήχα και φλέμμα που τους ταλαιπωρεί για αρκετό καιρό, δικαιολογώντας τα συμπτώματα αυτά ως φυσιολογικά (τσιγαρόβηχας). Τότε όμως η ΧΑΠ είναι ήδη αρκετά προχωρημένη.

Οι ασθενείς είναι τις περισσότερες φορές πάνω από 40 χρονών αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί ασθενήσουν και νεότεροι άνθρωποι.

 

Πως γίνεται η Διάγνωση της ΧΑΠ;

Η διάγνωση της ΧΑΠ γίνεται εύκολα με ένα τεστ που ονομάζεται σπιρομέτρηση. Το τέστ είναι πολύ εύκολο και ανώδυνο. Το μόνο που πρέπει να κάνει ο ασθενής είναι να φυσήξει  δυνατά και συνεχόμενα σε ένα μηχάνημα που ονομάζεται σπιρόμετρο.

Σε ποιο βαθμό έχω ΧΑΠ;

Η ΧΑΠ έχει διαβαθμήσεις και ανάλογα με τον βαθμό της τα συμπτώματα είναι άλλοτε πιο πολλά. Η ΧΑΠ λοιπόν μπορεί να διαχωριστεί σε ΗΠΙΑ, ΜΕΤΡΙΑ ΚΑΙ ΒΑΡΙΑ.

• Ήπια ΧΑΠ: καταλαβαίνεται πολύ βήχα και φλέμμα. Δυσκολία στην ανάσα κατά την βαριά άσκηση και στο πολύ γρήγορο περπάτημα που δεν υπήρχε πριν.
• Μέτρια ΧΑΠ: καταλαβαίνεται πολύ βήχα και φλέμμα. Δυσκολία στην ανάσα κατά την βαριά άσκηση και στο πολύ γρήγορο περπάτημα που δεν υπήρχε πριν. Επιπλέον δυσκολία στην ανάρρωση από ένα απλό κρύωμα που τελικά εμφανίζει περισσότερα συμπτώματα, κυρίως δύσπνοια, και ‘περνάει’ σε περισσότερο χρόνο. Τέλος δυσκολία του ασθενή να φέρουν εις πέρας βαριά εργασία.
• Βαριά ΧΑΠ: Δυσλειτουργικότητα, δυσκολία να βγει ο ασθενής από το σπίτι, και δυσκολία να ανεβεί σκάλες. Δυσκολία στην εργασία του που τις περισσότερες φορές την εγκαταλείπει. Δυσκολία στην αυτοεξυπηρέτηση και στην μετακίνηση ακόμη και μέσα στο σπίτι.

 

Αυτό που έχω Θεραπεύεται;

Η ΧΑΠ είναι μια χρόνια νόσος αλλά μπορεί να εμποδιστεί και να σταματήσει να εξελίσσεται  μόνο υπό την κατάλληλη θεραπεία και παρακολούθηση που ο εξειδικευμένος πνευμονολόγος μπορεί να προσφέρει.

• Η μοναδική θεραπεία είναι η διακοπή καπνίσματος.
• Πρέπει να παρακολουθούμαστε από τον ιατρό σας 2 φορές το  χρόνο εάν η πάθηση βρίσκεται υπό έλεγχο ή και περισσότερες φορές εάν χειροτερέψουν τα συμπτώματα.
• Τα εισπνεόμενα φάρμακα βοηθούν στην καταπολέμηση του βήχα, του φλέματος και της δύσπνοιας και είναι εξατομικευμένα για κάθε ασθενή σύμφωνα με τα συμπτώματα και τις ανάγκες του. Βοηθούν στην επιβράδυνση της νόσου και στην αποφυγή των παροξύνσεων. Ο υγιεινός τρόπος διατροφής, η άσκηση, οι αναπνευστικές ασκήσεις βοηθούν στην βελτίωση των συμπτωμάτων και στην επιβράδυνση της νόσου.
• Ο υγιεινός τρόπος διατροφής, η άσκηση οι αναπνευστικές ασκήσεις βοηθούν στην βελτίωση των συμπτωμάτων και στην επιβράδυνση της νόσου.

 

Τι θα κάνω εάν αρρωστήσω;

Οι ασθενείς που πάσχουν από ΧΑΠ συχνά βλέπουν αύξηση στα συμπτώματά τους. Αυτό συνήθως γίνεται μετά από κάποια λοίμωξη / ίωση ή λόγω άλλων μη λοιμωδών καταστάσεων όπως π.χ. από επιβάρυνση του περιβάλλοντος λόγω καύσεως βιομάζας (τζάκι, ξυλόσομπα) και τέλος από άλλες παθήσεις όπως π.χ. πνευμονική εμβολή. Ο ασθενής αντιλαμβάνεται περισσότερη δύσπνοια ή βήχα από το κανονικό, πυρετό, διάρροια, αλλαγή το χρώματος, της υφής και της ποσότητας του φλέματος. Αυτό ορίζεται ως παρόξυνση. Οι παροξύνσεις είναι επείγουσες καταστάσεις που πρέπει να αντιμετωπίζονται από πνευμονολόγο ενδονοσοκομειακά ή εξωνοσοκομειακά ανάλογα με την βαρύτητα και αντιμετωπίζονται με αντιβίωση ή και κορτιζόνη. Η παρόξυνση είναι μία κατάσταση που μπορεί να προληφθεί με σωστή αγωγή και παρακολούθηση. Οι συχνές παροξύνσεις οδηγούν στην επιβάρυνση της νόσου και του ασθενή και στην γρηγορότερη έκπτωση της αναπνευστικής λειτουργίας και σε συχνότερες παροξύνσεις. Αυτός ο φαύλος κύκλος οδηγεί τον ασθενή γρηγορότερα σε δυσλειτουργικότητα και σε οικιακό περιορισμό με οξυγονοθεραπεία.